Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı, omurgadaki disklerin dış tabakasının yırtılmasıyla, içindeki jel kıvamındaki maddenin dışarı taşması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu taşma, omurilikten çıkan sinir köklerine baskı yaparak ağrı, uyuşma veya hareket kısıtlılığı gibi şikâyetlere yol açabilir. Tıbbi adıyla “lomber disk hernisi” olarak bilinen bu durum, omurganın alt kısmında yani bel bölgesinde meydana gelir.

Fıtıklaşan disk, sinirlere baskı yaptığı için sadece belde değil, kalça, bacak ve ayakta da şikayetlere neden olabilir. Bel fıtığı, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir; ancak erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığının en sık görülen belirtisi bel ağrısıdır, ancak bu ağrı genellikle bacağa yayılır ve “siyatik ağrısı” olarak da tanımlanır. Bacakta uyuşma, karıncalanma, elektriklenme hissi veya kas gücünde azalma gibi belirtiler de fıtığın sinire baskı yaptığını gösterebilir. Özellikle uzun süre oturmak, öne eğilmek veya ağır kaldırmak ağrıyı artırabilir.

İleri düzey vakalarda ayakta durmakta zorlanma, merdiven çıkarken bacakta güçsüzlük ya da idrar/kontrol sorunları gibi ciddi nörolojik belirtiler de görülebilir. Bu durumda acil tıbbi müdahale gerekebilir.

Bel Fıtığı Neden Oluşur?

Bel fıtığı, genellikle omurgaya binen fazla yük ya da ani, yanlış hareketler sonucu disk yapısının bozulmasıyla oluşur. Uzun süreli oturma, masa başı çalışma, ağır kaldırma veya ani zorlayıcı hareketler risk faktörleri arasındadır. Ayrıca yaş ilerledikçe disklerin esnekliği azalır ve dejeneratif değişiklikler fıtık riskini artırır.

Fiziksel aktivite eksikliği, fazla kilo, zayıf karın ve bel kasları da fıtık gelişimini kolaylaştırır. Genetik yatkınlık da önemli bir etkendir; ailesinde bel fıtığı öyküsü olan kişilerde bu rahatsızlığın görülme olasılığı daha yüksektir.

Bel Fıtığı Tedavi Yöntemlerimiz

Bel fıtığı tedavisinde öncelikli hedef, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak ve hastanın günlük yaşamına ağrısız şekilde dönmesini sağlamaktır. Kliniğimizde bu amaçla hastalığın şiddetine ve belirtilerine göre kişiye özel tedavi planları oluşturulmaktadır. İlaç tedavisi, fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ilk basamakta yer alır. Ağrı kesici, kas gevşetici ve ödem giderici ilaçlar kullanılarak semptomlar hafifletilir.

Fizik tedavi sürecinde kas güçlendirme egzersizleri, manuel terapi, sıcak-soğuk uygulamalar ve elektrik stimülasyonu gibi yöntemlerle hem ağrı azaltılır hem de omurga desteklenir. Dirençli vakalarda enjeksiyon tedavileri veya cerrahi yöntemler gündeme gelebilir. Hangi yöntemin uygulanacağı, hastanın yaşı, yaşam tarzı ve klinik bulgularına göre belirlenir.

Bel Fıtığı Tedavi Süreci Nasıl İlerler?

Bel fıtığı tedavi süreci, hastanın şikâyetlerinin şiddetine, yaşam tarzına, yaşı ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilmiş bir yaklaşımla planlanır. Tedaviye başlamadan önce ayrıntılı fizik muayene, görüntüleme yöntemleri (MR, BT) ve nörolojik değerlendirme yapılır. Bu değerlendirmeler sayesinde hangi diskin etkilendiği, sinir baskısının derecesi ve uygun tedavi yönteminin ne olacağı belirlenir.

Hafif ve orta düzeydeki vakalarda genellikle cerrahi dışı yöntemlerle başarılı sonuçlar elde edilir. İlk aşamada ağrıyı hafifletici ilaç tedavisi uygulanır ve hastanın istirahat süresi planlanır. Ardından fizik tedavi programı başlatılır. Bu süreçte bel ve karın kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler, germe hareketleri, postür eğitimi, elektroterapi ve sıcak/soğuk uygulamaları yer alır. Fizik tedavi yalnızca mevcut ağrıyı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda fıtığın tekrarlamasını da önlemeyi hedefler.

Tedaviye rağmen 4–6 hafta içinde iyileşme sağlanmazsa ya da hasta ilerleyici nörolojik bulgular geliştirirse, cerrahi tedavi seçeneği değerlendirilir. Mikrocerrahi ya da endoskopik diskektomi gibi minimal invaziv yöntemlerle fıtıklaşmış disk dokusu çıkarılır. Bu tür cerrahi işlemler sonrası iyileşme süresi daha kısa, komplikasyon riski ise daha düşüktür. Tüm tedavi süreci boyunca hasta bilgilendirilir ve ağrı yönetimi, yaşam tarzı değişiklikleri, ergonomi önerileriyle desteklenir.