Eklem Kireçlenme ve Ağrıları Tedavisi Nedir?

Eklem kireçlenmesi, tıpta “osteoartrit” olarak bilinen, eklem yüzeyindeki kıkırdak dokunun zamanla aşınması ve bozulmasıyla ortaya çıkan kronik, ilerleyici bir eklem hastalığıdır. Bu durum, eklemde ağrı, tutukluk, hareket kısıtlılığı ve zamanla şekil bozukluklarına yol açabilir.

Kireçlenme genellikle yaşlanmaya bağlı olarak gelişse de genç yaşta geçirilen travmalar, eklem zorlanmaları ve bazı yapısal bozukluklar da bu süreci hızlandırabilir. Vücutta en sık diz, kalça, omurga, el ve parmak eklemlerinde görülür.

Eklem kireçlenme ve ağrıları tedavisi, hastalığın şiddetine, kişinin yaşam tarzına ve eklemin durumuna göre planlanır. Amaç; ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Tedavi genellikle ilaç, egzersiz, fizik tedavi uygulamaları ve bazı durumlarda cerrahiyi içerebilir.

Eklemde Kireçlenme Neden Olur?

Eklem kireçlenmesinin temel nedeni, eklemi örten kıkırdak dokunun zamanla yıpranması ve görevini yerine getirememesidir. Sağlıklı bir kıkırdak, eklem yüzeylerinin birbirine sürtünmeden kaymasını sağlar. Ancak bu doku aşındığında eklem hareketleri zorlaşır ve ağrılar başlar.

Kireçlenmeye neden olabilecek başlıca faktörler şunlardır:

• İleri yaş: Yaşlandıkça kıkırdak yapısı zayıflar ve onarım kapasitesi azalır.

• Aşırı kilo: Eklemlere binen yük arttıkça kireçlenme riski yükselir.

• Geçirilmiş eklem travmaları: Spor yaralanmaları veya kazalar sonrası oluşan hasarlar, ilerleyen yıllarda kireçlenmeye zemin hazırlayabilir.

• Genetik yatkınlık: Ailede osteoartrit öyküsü olan bireylerde risk daha fazladır.

• Eklem deformiteleri ve yanlış kullanım: Doğuştan gelen ya da sonradan gelişen yapısal bozukluklar da kireçlenmeye yol açabilir.

• Hareketsiz yaşam tarzı: Eklemlerin yeterince kullanılmaması, kas zayıflığına ve eklem yükünün dengesiz dağılmasına neden olabilir.

Tüm bu etkenler bir araya geldiğinde, eklem yüzeyinde bozulmalar başlar ve bu durum ağrı ile kendini gösterir.

Eklem Kireçlenme Belirtileri Nedir?

Kireçlenme sinsi başlayan ve zamanla şiddetini artıran bir hastalıktır. Belirtiler ilk başta hafif olabilirken, ilerledikçe kişinin günlük yaşantısını zorlaştıracak boyuta ulaşabilir.

En yaygın belirtiler şunlardır:

• Eklem ağrısı: Özellikle hareketle artan, dinlenmekle hafifleyen ağrılar en sık görülen belirtidir.

• Sertlik ve tutukluk: Sabahları ya da uzun süre hareketsiz kalındığında eklemde sertlik hissedilebilir. Genellikle kısa süre içinde çözülür.

• Hareket kısıtlılığı: Eklemdeki aşınma ilerledikçe, o bölgenin hareket açıklığı azalır.

• Eklemden ses gelmesi: Hareket sırasında çıtırtı ya da sürtünme sesi duyulabilir.

• Şişlik ve hassasiyet: İltihapla ilişkili olarak eklemde şişlik, sıcaklık artışı ve dokunmaya karşı hassasiyet görülebilir.

• Şekil bozukluğu: Uzun süreli kireçlenmelerde eklem yapısında şekil bozuklukları oluşabilir.

Bu belirtiler, genellikle eklem zorlandığında artar. Erken dönemde fark edilip tedaviye başlanırsa ilerlemesi yavaşlatılabilir.

Eklem Kireçlenme ve Ağrıları Tedavisi Nasıl Yapılır?

Eklem kireçlenmesi tedavisi kişiye özel planlanır. Amaç, hem ağrıyı azaltmak hem de eklemin işlevini mümkün olduğunca korumaktır. Tedavi planı; hastalığın evresine, hastanın yaşı, yaşam şekli ve genel sağlık durumuna göre şekillenir.

Tedavi seçenekleri şunlardır:

• İlaç tedavisi: Ağrıyı ve iltihabı kontrol altına almak için genellikle ağrı kesiciler, non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID) ve bazı durumlarda kas gevşeticiler kullanılır.

• Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Kasları güçlendirmek, eklem hareket açıklığını artırmak ve esnekliği sağlamak için fizik tedavi programları oldukça etkilidir.

• Egzersiz: Düzenli ve kontrollü egzersizler (yüzme, pilates, yoga gibi) eklem yükünü azaltır, kasları destekler ve ağrının hafiflemesine yardımcı olur.

• Kilo kontrolü: Fazla kilolar diz ve kalça gibi yük taşıyan eklemler üzerinde baskı oluşturduğundan, kilo vermek semptomları hafifletir.

• Eklem içi enjeksiyonlar: Hyaluronik asit veya kortizon gibi maddeler doğrudan ekleme uygulanarak ağrının azaltılması hedeflenebilir.

• Yardımcı cihazlar: Baston, dizlik, tabanlık gibi destek ürünleri eklem üzerindeki yükü azaltabilir.

• Cerrahi müdahale: İleri evre kireçlenmelerde protez ameliyatları (özellikle kalça ve diz protezi) kalıcı çözüm sağlayabilir.

Tedavinin başarısı büyük oranda hastanın yaşam tarzı değişikliklerini uygulaması ve önerilen tedavi programına uyum göstermesiyle ilişkilidir.