Stoma Nedir?
Stoma, sindirim ya da boşaltım sistemine ait bir organın cerrahi müdahaleyle karın duvarına ağızlaştırılmasıdır. En sık karşılaşılan stoma türleri şunlardır:
Kolostomi: Kalın bağırsağın karın duvarına açılması.
İleostomi: İnce bağırsağın karın duvarına açılması.
Ürostomi: İdrar yollarının karın duvarına açılması.
Stomalar çeşitli nedenlerle açılabilir. Bunlar arasında kanser, bağırsak tıkanıklığı, iltihaplı bağırsak hastalıkları, doğumsal anomaliler ya da travmalar yer alabilir. Geçici ya da kalıcı olabilen stomalar, doğru bakım ile bireyin aktif bir yaşam sürmesine engel değildir.
Stoma Bakımı Nedir?
Stoma bakımı, karın bölgesine açılan yapay ağız (stoma) yoluyla dışkı veya idrarın vücuttan atılmasını sağlayan, bireylerin hijyenik ve konforlu bir yaşam sürdürebilmesi için yapılan düzenli temizlik ve bakım uygulamalarıdır. Stoma, vücut fonksiyonlarını destekleyen kalıcı ya da geçici bir çıkıştır. Bu bölgenin sağlıklı kalması, enfeksiyonların önlenmesi, cilt tahrişlerinin azaltılması ve kişinin yaşam kalitesinin korunması açısından büyük önem taşır.
Stoma bakımı; doğru ürünlerin seçimi, düzenli temizlik, cilt koruma ve psikolojik destek gibi birçok unsuru içeren bütüncül bir süreçtir. Profesyonel destekle yürütüldüğünde bireyin yaşam kalitesini olumlu yönde etkiler.
Stoma Bakımı Neden Önemlidir?
Stoma bakımı, yalnızca temizlikle sınırlı olmayan çok yönlü bir uygulamadır. Doğru ve düzenli bakımın sağladığı faydalar şunlardır:
Cilt sağlığını korur: Stomanın çevresindeki cilt, dışkı ya da idrarla temas ettiğinde tahriş olabilir. Uygun bakım, bu durumu önler.
Enfeksiyon riskini azaltır: Temiz tutulmayan stoma bölgesi enfeksiyona açık hale gelir.
Koku ve sızıntı gibi sorunları önler: Uygun aparat kullanımı ve düzenli temizlik, yaşam kalitesini etkileyen bu sorunları azaltır.
Psikolojik rahatlık sağlar: Kişinin kendini güvende ve rahat hissetmesi, sosyal ve psikolojik uyumu artırır.
Aparat uyumunu kolaylaştırır: Cilt sağlığı korunursa kullanılan stoma torbası daha uzun süre konforlu şekilde yerinde kalır.
Stoma Bakımı Nasıl Yapılır?
Stoma bakımı düzenli, özenli ve kişiye özel yapılmalıdır. Aşağıda temel bakım adımları yer almaktadır:
Hazırlık: Ellerin yıkanması, gerekli malzemelerin hazırlanması (temiz bez, stoma torbası, cilt koruyucu ürünler vb.).
Eski torbanın çıkarılması: Nazikçe ve yavaşça çıkarılır. Cilde zarar vermemeye dikkat edilir.
Cilt temizliği: Ilık su ve yumuşak bezle stomalı bölge temizlenir. Sabun kullanılıyorsa, kalıntı bırakmayan ve kokusuz sabun tercih edilmelidir.
Cilt kontrolü: Kızarıklık, yara ya da tahriş olup olmadığı gözlemlenir. Gerekirse uzman desteği alınmalıdır.
Yeni torbanın takılması: Cilt tamamen kuruduktan sonra yeni torba yerleştirilir. Cilt koruyucu bariyer veya krem kullanılabilir.
Bu işlemler genellikle günde bir veya iki kez, ya da torbanın dolma süresine bağlı olarak yapılmalıdır. Yeni çıkan ürünler sayesinde kullanım kolaylığı sağlanmaktadır.
Stoma Bakımı Hakkında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Stoma bakımı sırasında dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar şunlardır:
Stoma çevresindeki cildin kuru olması önemlidir. Nemli cilt üzerine torba yapışmaz.
Her bireyin stoma şekli farklıdır. Bu nedenle kullanılan aparat kişiye özel olmalıdır.
Koku ya da sızıntı varsa aparat tam oturmamış olabilir. Kontrol edilmeli ve gerekiyorsa yeniden yapıştırılmalıdır.
Stomanın şekli ve rengi düzenli olarak takip edilmelidir. Renk değişikliği veya şişlik durumunda uzman görüşü alınmalıdır.
Kıyafet seçimi önemlidir. Sıkı olmayan, nefes alan kıyafetler tercih edilmelidir.
Cilt bariyeri ürünleri tahrişi önlemeye yardımcı olur ve torbanın cilde daha iyi yapışmasını sağlar.
Stoma Bakımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Stoma takıldıktan sonra günlük yaşama dönebilir miyim?
Evet, stoma ile yaşamaya alışmak zaman alabilir ancak doğru bakım ve ürünlerle kişi sosyal hayatına, işine ve aktivitelerine rahatlıkla devam edebilir. İlk haftalarda dikkatli olmakta fayda vardır.
Stoma torbası ne kadar sürede bir değiştirilmelidir?
Stoma torbası genellikle 1 ila 3 gün aralıklarla değiştirilir. Ancak torbanın doluluk durumu, yapışkanın dayanıklılığı ve cilt durumu bu süreyi etkileyebilir.
Stoma çevresindeki ciltte kızarıklık normal midir?
Hafif kızarıklık bazen normal kabul edilebilir ancak uzun süren tahriş, yanma veya akıntı durumlarında mutlaka profesyonel destek alınmalıdır. Ciltte yara oluşması önlenmelidir.
Stoma bakımında hangi ürünleri kullanmalıyım?
Stoma bakımında cilt koruyucu krem veya bariyer, uygun boyutlu torba, temizlik bezi ve yapışkan giderici ürünler tercih edilebilir. Ürün seçimi kişiye özel olmalı ve ciltle uyumlu olmalıdır.
Stoma torbası dışarıdan belli olur mu?
Günümüzde kullanılan stoma torbaları oldukça ince ve ten rengine yakındır. Uygun kıyafetlerle torbanın dışarıdan fark edilmesi genellikle mümkün değildir. Kişi bu konuda zamanla daha rahat hisseder.
