Tansiyon Ölçümü Nedir?

Tansiyon ölçümü, kalbin kanı vücuda pompalarken damar çeperlerine uyguladığı basıncın değerlendirilmesidir. Bu ölçüm, büyük tansiyon (sistolik) ve küçük tansiyon (diyastolik) olmak üzere iki değer ile ifade edilir. Sistolik basınç, kalbin kasılarak kanı pompaladığı anda oluşan en yüksek basınç değeridir. Diyastolik basınç ise kalbin gevşeyerek kanla dolduğu sırada damar duvarlarındaki basıncı gösterir.

Tansiyon, vücutta kan dolaşımının sağlıklı bir şekilde devam etmesi için belli sınırlar içinde olmalıdır. Bu sınırlar aşıldığında ya da altına düştüğünde organlara yeterli kan ulaşamayabilir veya damar yapıları zarar görebilir. Bu nedenle tansiyon ölçümü, kalp-damar sistemi sağlığının izlenmesi ve olası hastalıkların erken fark edilmesi açısından son derece önemlidir.

Tansiyon Ölçümü Neden Yapılır?

Tansiyonun normal aralıklarda olup olmadığını görmek için yapılan bu ölçüm, birçok sağlık durumu hakkında fikir verir. Tansiyon ölçümü sayesinde yüksek tansiyon (hipertansiyon) ya da düşük tansiyon (hipotansiyon) gibi durumlar erken dönemde fark edilebilir. Bu sayede bu durumların oluşturabileceği olumsuz etkiler önlenebilir.

Tansiyon ölçümü, sadece teşhis için değil, tedavi sürecinin takibi için de kullanılır. Özellikle kalp hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları, şeker hastalığı ve ileri yaşta tansiyonun düzenli kontrol altında tutulması, ciddi komplikasyonların önüne geçmek için gereklidir. Ölçümler sayesinde ilaç tedavilerinin etkinliği, yaşam tarzı değişikliklerinin etkisi ve genel sağlık durumu hakkında da bilgi edinilir.

Tansiyon Ölçümü Nasıl Yapılır?

Tansiyon ölçümü, çoğunlukla üst koldan yapılır ve hem manuel hem de dijital tansiyon aletleriyle gerçekleştirilebilir. Ölçüm öncesinde kişinin en az 5 dakika dinlenmiş olması, doğru sonuç alınması açısından önemlidir. Kol kalp hizasında tutulmalı, manşon (ölçüm bandı) üst kolun ortasına yerleştirilmelidir.

Ölçüm esnasında kişi rahat bir pozisyonda oturmalı, sırt desteklenmeli, ayaklar yere düz basmalı ve bacak bacak üstüne atılmamalıdır. Konuşmak ya da hareket etmek ölçüm değerini etkileyebileceği için sessiz kalınmalıdır. Ölçüm tamamlandığında cihaz sistolik (büyük) ve diyastolik (küçük) değerleri gösterir. Ölçüm doğruluğu açısından ideal olan, her iki koldan ölçüm yapılarak fark varsa yüksek çıkan kolun takip edilmesidir.

Normal Tansiyon Değerleri Nelerdir?

Normal tansiyon değerleri yaş, cinsiyet ve bireysel sağlık durumuna göre değişebilmekle birlikte genel kabul gören sınırlar vardır. Yetişkin bir bireyde ideal tansiyon değeri 120/80 mmHg olarak kabul edilir. Sistolik (büyük) tansiyonun 90–120 mmHg, diyastolik (küçük) tansiyonun ise 60–80 mmHg arasında olması normal olarak değerlendirilir.

Tansiyon değerleri bu sınırların biraz üzerinde veya altında seyredebilir; ancak bu farklar sürekli hale gelirse değerlendirme gerektirir. 130/85 mmHg gibi ara değerler prehipertansiyon olarak kabul edilebilirken, 90/60 mmHg altındaki değerler ise hipotansiyon işareti olabilir. Tansiyon takibi yapılırken sadece tek bir ölçüme değil, düzenli takipteki ortalamalara bakılması daha doğru bir değerlendirme sağlar.

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir?

Yüksek tansiyon, yani hipertansiyon, kan basıncının normal sınırların üzerinde seyretmesidir. Genellikle 140/90 mmHg ve üzeri değerlerde hipertansiyondan söz edilir. Hipertansiyon çoğu zaman belirti vermeden ilerler ve bu nedenle fark edilmediği takdirde damar duvarlarına, kalbe, böbreklere ve beyne zarar verebilir.

Bazı bireylerde baş ağrısı, ense sertliği, çarpıntı, kulak çınlaması, burun kanaması, görmede bulanıklık gibi belirtiler görülebilir. Uzun süreli yüksek tansiyon kontrol altına alınmadığında felç, kalp krizi, kalp yetmezliği ve böbrek hasarı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Hipertansiyonun yönetimi; yaşam tarzı değişiklikleri, sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, stres kontrolü ve gerektiğinde ilaç tedavisi ile sağlanabilir. Düzenli tansiyon ölçümü, hipertansiyonun takibinde temel uygulamadır.

Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Nedir?

Düşük tansiyon, tıbbi adıyla hipotansiyon, kan basıncının normal kabul edilen seviyenin altında seyretmesidir. Genellikle 90/60 mmHg’nin altındaki değerler düşük tansiyon olarak değerlendirilir. Bu durum bazı bireylerde belirti vermeden sorunsuz şekilde devam edebilirken, bazı kişilerde yaşam kalitesini etkileyen şikâyetlere neden olabilir.

Hipotansiyonun belirtileri arasında baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, bulanık görme, soğuk terleme, göz kararması, bayılma hissi ve konsantrasyon güçlüğü yer alabilir. Ani ayağa kalkıldığında oluşan baş dönmesi ya da denge kaybı, ortostatik hipotansiyon olarak adlandırılan özel bir formdur.

Düşük tansiyonun nedenleri çeşitli olabilir. Yetersiz sıvı alımı (dehidrasyon), uzun süre aç kalma, bazı ilaçların yan etkileri (özellikle idrar söktürücüler, beta blokerler), kalp ritim bozuklukları, endokrin sistem hastalıkları (örneğin tiroit bezi yetersizliği veya Addison hastalığı), kan kaybı ya da enfeksiyonlar hipotansiyona yol açabilir.